Voor de zomervakantie, in maart, verscheen het eerste boek van het Oude Testament in de NCV vertaling, Genesis. In de maanden erna werden de voorbereidingen voor Exodus getroffen. Zoals eerder in het blad Dicht op het Woord beschreven, wilde ik kijken of het loont om AI te trainen om een betere conceptvertaling te maken dan ik tot nu toe automatisch door de computer liet genereren. Ik was namelijk voor elk vers wel wat tijd kwijt om de woorden op de juiste plek in de zin te zetten en in de goede Nederlandse vorm om een correcte zin te maken. Dat is bij uitstek iets wat AI goed kan, en het zou mij tijd schelen. Dan kan ik me meer focussen op de betekenis van de woorden en het consequent vertalen. De eerste tests waren veelbelovend, en nu is het boek Exodus vertaald (en daarmee 10% van het OT), met daarin de prachtige verhalen van Mozes’ geboorte, de bevrijding van het volk uit slavernij, de onthulling van Gods naam, een prachtige ontmoeting waarin God Zijn karakter omschrijft en meer. De hulp van AI en andere nieuwe tools versnelt en verbetert het vertalen, maar met de zomervakantie ertussen en andere zaken die tijd vroegen, duurde het toch nog even voor Exodus af was. Maar nu is hij beschikbaar, in de update van de app die nu al beschikbaar is, dus neem gerust een kijkje!
In deze update zit niet alleen de nieuwe vertaling van Exodus, ook zijn er vele verbeteringen in de rest van de vertaling doorgevoerd. Zo heb ik eerder geschreven over het woord geloof, dat dit in het Grieks eigenlijk dichter bij een relatie van trouw en vertrouwen ligt. In deze versie is, na uitgebreide studie hierover, een eerste versie hiervan geïmplementeerd. Op vele plekken waar we geloof verwachten, tref je nu trouw, vertrouwen of een andere variant aan. In komende updates wil ik dit nog verder bestuderen en nog iets consequenter overal doortrekken. Verder zijn er veel andere verbeteringen doorgevoerd, met name in Genesis, Romeinen en 1Korinte, en in het commentaar van Kolossenzen.
In de app zijn verder enkele fouten opgelost. Maar de meeste tijd voor deze update zat in iets wat hopelijk onzichtbaar is. De online server waar de database op staat, waar de online app zijn gegevens vandaan haalt en waar de notities en vragen op bewaard en gesynchroniseerd worden, is vervangen. Om het in de toekomst makkelijker te maken en nieuwe functies zoals werken met AI mogelijk te maken, is de server helemaal herschreven in een andere programmeertaal. Nu kan dezelfde code die in de offline app op telefoons en tablets draait ook op de server draaien, zodat ik het niet meer dubbel hoef te schrijven en twee databases moet bijhouden.
Komende tijd zal ik bezig zijn met nog een update van de app, waarin meer verbeteringen doorgevoerd worden en nieuwe functies zitten, zoals nieuwe vertalingen en de mogelijkheid artikelen in de app te lezen. Ook is het bijna weer tijd voor de volgende uitgave van het blad, Dicht op het Woord. Tegen oud en nieuw hoop ik dan weer verder te kunnen gaan met Leviticus vertalen.